بازنگری طرح جامع شهر جدید سهند

به گزارش پایگاه خبری عصر بازآفرینی به نقل از وزارت راه و شهرسازی، چهاردهمین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در سال جاریی(۹۷) به دبیری محمدسعید ایزدی و با حضور اعضای اصلی شورا؛ جمالی‌نژاد معاون وزیر کشور، سروش معاون وزیر نیرو، سلیمانی معاون وزیر دفاع، تقی‌زاده معاون وزیر راه و شهرسازی، آقایی معاون وزیر جهاد کشاورزی، نجفی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، تجریشی معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست، کاراندیش‌مروستی معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طالبیان معاون سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، عدل معاون سازمان برنامه و بودجه، نماینده سازمان پدافند غیرعامل کشور و اعضای شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران و همچنین نمایندگان استانی با سه دستورِ سیاست‌های شورا در خصوص طرح‌های توسعه و عمران (جامع) شهرها- تکلیف ماده ۳۱ احکام دائمی قانون برنامه توسعه، طرح جامع شهر سهند و طرح جامع شهر اسکو در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.

محمد سعید ایزدی دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در مورد طرح جامع سهند و تصمیماتی که در چهاردهمین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در سالجاری(۹۷) در این موضوع اخذ شد، اعلام کرد: قرار بود تا تغییراتی را در طرح جامع سهند انجام دهند که با فاز ۵ پیشنهادی شرکت عمران شهرهای جدید مصادف شد که  اعضا تشخیص دادند به دلیل دغدغه‌های عمده‌ای که وجود دارد به ویژه مسائل آب، برق، پدافند غیرعامل و مسائلی از این دست ضمن موافقت با کلیات، موضوع به کمیته کار برگشت.

ایزدی ادامه داد: برای بررسی دغدغه‌های اعضا، مقرر شد تا مشاور طرح و شرکت عمران شهرهای جدید پاسخ لازم را آماده و مجددا به شورا ارایه کنند.

صورتجلسه کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در موضوع بازنگری طرح جامع شهر جدید سهند به شرح زیر قرائت شد:

کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و معماری در جلسات مورخ ۹۶.۴.۲۸، ۹۶.۵.۸ و ۹۶.۵.۱۵، موضوع بازنگری طرح جامع شهر جدید سهند مصوب جلسه مورخ ۹۵.۹.۱۳ شورای برنامه ریزی و توسعه استان آذربایجان شرقی را مورد بررسی قرار داد و به شرح زیر اتخاذ تصمیم نمود:

الف: کلیات

۱. شهر جدید شهند بر اساس مصوبه مورخ ۶۹.۷.۳۰ شورای عالی با ظرفیت جمعیت‌پذیری ۱۵۰۰۰۰ نفری برای افق ۱۳۹۰ به منظور تعادل‌بخشی و تمرکززدایی از شهر تبریز ایجاد شده است. در طرح جامع مصوب سال ۷۷ با تعدیل قابل توجه این عدد، جمعیت ۹۰۰۰۰ نفر برای افق ۱۳۸۵ در فاز ۳ در نظر گرفته شد. با احتساب اراضی الحاقی فاز ۴ به مساحت ۳۴۸ هکتار و با جمعیت‌پذیری ۴۵۰۰۰ نفر جهت مسکن مهر در سال ۸۸ جمیعت پذیری شهر به ۱۳۵۰۰۰ نفر بالغ می‌شود. این درحالی است که بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر جدید در مجموع ۴ فاز ۸۲۵۰۰ نفر است که این عدد کمی بیشتر از ۶۰ درصد ظرفیت جمعیت‌پذیری پیش‌بینی شده برای افق سال ۱۳۹۰ شهر جدید است.

۲. مشاور محترم طرح محدوده موردنیاز شهر را بر اساس جمعیت ۲۵۰۰۰۰ نفر با قابلیت تحقق در سال ۱۳۴۵ برآورد کرده است که تبعا برآورد جمعتی در افق ۳۰ ساله به هیچ وجه مبنایی صحیح برای برنامه‌ریزی طرح جامع نیست.

۳. علت موجده شهر جدید سهند تعادل‌بخشی و تمرکززدایی از شهر تبریز است. لذا به نظر می‌رسد قبل از هرگونه تصمیم در خصوص توسعه این شهر، میزان تحقق اهداف اولیه رصد شود. رشد حاشیه‌نشینی تبریز و پخشایش قطبی و نامتعادل جمعیت در آن تا حدود زیادی مودی این نکته است که این اهداف محقق نشده است.

۴. عمده‌ترین توجیه ارایه شده به منظور توسعه شهر و الحاق فاز جدید تامین خدمات ساکنین فعلی است. در حالیکه بر اساس اطلاعات ارایه شده توسط مشاور طرح، در حال حاضر در داخل فاز ۴ مصوب فعلی پتانسیل قابل توجهی از اراضی دارای کاربری مصوب مسکونی و خدماتی با مالکیت دولتی وجود دارد که هنوز هیچ اقدامی در جهت تامین خدمات در آنها صورت نگرفته است به نحویکه:

- از مجموع ۴۷۵ هکتار اراضی با کاربری مصوب مسکونی تنها ۶۰ درصد (۲۸۸ هکتار) محقق شده است.

- از مجموع ۲۱۹ هکتار اراضی با کاربری مصوب فضای سبز تنها ۴ درصد (۸.۳ هکتار) محقق شده است.

- از مجموع ۱۵.۵ هکتار اراضی با کاربری مصوب درمانی تنها ۶.۹ درصد (۱هکتار) محقق شده است.

- از مجموع ۴۵.۶ هکتار اراضی با کاربری مصوب آموزشی تنها ۳۲ درصد (۱۴.۴ هکتار) محقق شده است.

لذا به نظر می‌رسد در تامین خدمات در فاز ۴ فعلی تا حد رسیدن به حداقل‌های استاندارد به هیچ‌وجه محدودیت زمین وجود ندارد.

۵. اگرچه شرکت عمران شهرهای جدید به اقتضای ماهیت درآمد- هزینه‌ای ناچار به تامین هزینه‌های اجرای تعهدات خود است، ولی اتکا به زمین و ارزش افزوده  ناشی از طرح‌ها توسعه و عمران مطابق اظهارات عضو محترم هیات‌مدیره شرکت عمران سهند، اگرچه به صورت مقطعی و کوتاه‌مدت موجب تزریق منابع و احداث پروژه‌های شهری خواهد شد، اما عملا با هزینه کرد سرمایه‌های طبیعی و اکولوژیک در میان‌مدت و بلندمدت به ضد خود تبدیل می‌شود.

۶. نحوه تغییر نقش و عملکرد شهر جدید سهند به گردشگری به خوبی تبیین نشده است. این در حالی است که با وجود هسته‌های قدرتمند شهری از قبیل تبریز به اسکو و خسروشهر در اطراف آن، دلایل متقن مبنی بر اینکه این شهر قادر به ایفای نقش گردشگری خواهد بود، ارایه نشده است.

۷. با عنایت به حساسیت منابع آب در منطقه و علی‌رغم درخواست مکرر کمیته فنی، اظهارنظر مشخص وزارت نیرو در خصوص میزان آب قابل تامین ارایه نشده است.

ب- لذا با عنایت به موارد مذکور لازم است اسناد طرح جامع بر اساس موارد زیر اصلاح شود:

۱. کمیته فنی با الحاق ۵۷۴ هکتار اراضی واقع در شرق شهر در قالب فاز جدید (فاز ۵) با عنایت به موارد ذیل مخالفت می‌نماید:

۱-۱. عدم‌تحقق سقف جمیعتی طرح مصوب پیشین (به استناد مصوبه مورخ ۷۸.۸.۱۰ شورای‌عالی شهرسازی و معماری مبنی بر جلوگیری از افزایش محدوده شهرها)

۱-۲. قرارگیری بر روی اراضی نامناسب جهت توسعه شهری به لحاظ توان اکولوژیک (مطابق نقشه‌های ارایه شده توسط مشاور)

۱-۳. نوعیت مرتعی اراضی مدنظر

۱-۴. حدود ۱۵۵ هکتار از این اراضی با کاربری فضای سبز الحاق شده‌اند که با توجه به پتانسیل موجود در داخل شهر (۲۱۹ هکتار کاربری فضای سبز مصوب) هیچ ضرورتی برای الحاق ندارند.

۲. به جهت انطباق با احکام فرادست و با توجه به روند جمعیت‌پذیری شهر، افق طرح با حفظ سقف جمعیت‌پذیری مصرح در احکام مجموع شهری تبریز (۱۸۰۰۰۰ نفر)، از ۱۴۰۵ به ۱۴۱۰ افزایش یابد.

۳. تداخلات حریم پیشنهادی شهر با مرز شهرستان تبریز مرتفع و خط حریم بر مرز شهرستان منطبق شود. ضمن اینکه حریم در جنوب و جنوب‌شرق (به استثناء محدوده فاز ۴) بر حریم شهر اسکو منطبق شود.

۴. تداخلات محدوده مصوب قبلی شهر با مرز شهرستان تبریز در شمال غرب به نفع محدوده شهر جدید مرتفع شود. تبعا هرگونه الحاق به محدوده شهر در بخش‌های متداخل با شهرستان تبریز منتفی و خط محدوده در بخش متداخل با شهرستان تبریز بر محدوده مصوب قبلی منطبق خواهد بود.

۵. سند پهنه‌بندی حریم مطابق دستورالعمل نحوه تهیه سند پهنه بندی حریم در طرح جامع شهر، مصوب مورخ ۹۵.۱۱.۱۸ شورای‌عالی شهرسازی و معماری باحذف پهنه‌های پیشنهادی مغایر با مصوبه فوق، اصلاح و جداول مربوط به استقرار فعالیت‌ها ارایه شود.

۶. با عنایت به وجود ۳۵۰ هکتار اراضی در اختیار دانشگاه صنعتی سهند مقرر شد با مذاکره مسئولان شرکت عمران و شهرداری با مسئولان دانشگاه، اراضی مازاد در صورت عدم تخصیص به کاربری‌های خدماتی انتفاعی و غیرانتفاعی با کاربری آموزش تحقیقات و فناوری در حریم شهر، تثبیت شود.

۷. کمبود جزئی سرانه‌های شهر در کاربری‌های درمانی- تاسیسات شهری و مذهبی از طریق مازاد دانشگاه سهند با کاهش سرانه کاربری‌های دارای سرانه مازاد (از جمله فضای سبز و تجاری- خدماتی) جبران شود.

۸. لزوم در نظرگیری قطار برقی سهند- تبریز در طرح جامع شهر سهند از قبیل ایستگاه‌ها، مسیر و غیره با توجه به تاثیر این پروژه و مصوبه بالادستی در میزان جمعیت‌پذیری شهر جدید سهند.

۹. الزامات و ملاحظات پدافند غیرعامل مطابق مصوبه مورخ ۹۶.۲.۱۱ شورای‌عالی شهرسازی و معماری ارایه شود.

۱۰. ضوابط و مقررات طرح جهت انطباق با ظرفیت جمیعتپذیری شهر به تایید مشترک نمایندگان وزارت کشور و دبیرخانه شورای‌عالی رسانده شود. همچنین با عنایت به پیشنهاد تراکم ۳۰۰ درصد در ۱۲ طبقه برای کاربری تجاری- خدماتی حاشیه محور مجهز شهر، ضمن برآورد زیربنای قابل احداث از طریق این ضابطه و مقایسه آن با نیاز شهر، عرضه بیش از حد نیاز سطوح تجاری از طریق تعدیل تعداد طبقات و تراکم ساختمانی مطابق الگوی موجود شهر ( ۶ و ۷ طبقه) کنترل شود.