از اجاره نشینی تا حاشیه نشینی؛ سرگردانی مردم در بازار مسکن

به گزارش پایگاه خبری عصر بازآفرینی به نقل از ایرنا، شاید یکی از پرحاشیه ترین بازار این روزها، بازار مسکن باشد. قصه پرماجرایی که متاسفانه با قیمت های نجومی و سر به فلک کشیده فضا را برای قشر متوسط و ضعیف جامعه هر روز تنگ تر از قبل می کند.
این بازار هیچگاه وضعیت عادی نداشته و این روزها با بالا رفتن قیمت دلار متاسفانه قیمت اجاره مسکن نیز سر به فلک کشیده و اجاره نشین ها را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.
هزینه سنگین مسکن باعث شده این روزها کمتر کسی به فکر خرید خانه باشد زیرا با وجود درآمد کم و قیمت های بالا دیگر مردم توان خرید مسکن را ندارند.

این هزینه تاثیر زیادی در زندگی خانواده های مستاجر دارد زیرا مجبورند سهم بیشتری از درآمد خود را برای اجاره بها اختصاص دهند که همین امر باعث شده بسیاری از مستاجران امید صاحبخانه شدن را کاملا از دست بدهند.

افزایش قیمت مسکن یکی از مهمترین علت های افزایش تعداد شهروندان زیر خط فقر در کلان شهرها است که در این مورد طبقات ضعیف تر بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند و درصد بیشتری به زیر خط فقر کشیده می شود.
در پی افزایش اجاره بها مستاجران به خانه دوشانی تبدیل شده اند که هرسال با اتمام قرارداد و افزایش اجاره چاره ای جز کوچ کردن به خانه های کوچکتر و حاشیه ای را ندارند.
برای کسانی که توان خرید منزل شخصی را ندارند اجاره نشینی به یک کابوس تبدیل شده و هرچه به ماه های پایان قرارداد نزدیکتر می شوند این کابوس وحشتناک تر نیز می شود.
تسهیلات مسکن هم دیگر کارساز نیست زیرا بانک ها با سودهای بالا و وثیقه های سنگین این وام ها را در اختیار مشتریان قرار می دهند که بازپرداخت آنها با افزایش هزینه های زندگی بسیار مشکل شده است.
یکی از دلایلی که آمار سن ازدواج را بالا برده همین موضوع مسکن است که سد بزرگی را پیش روی جوانان ایجاد کرده است.
گرانی مسکن و هزینه سنگین زندگی در استانی مانند سیستان و بلوچستان که جزو استان های محروم به شمار می رود مردم را دچار مشکلات فراوانی کرده به گونه ای که برای پرداخت اجاره مسکن، خانواده ها باید از بسیاری خواسته های خود و فرزندانشان بگذرند تا بتوانند در آخر ماه اجاره بها را پرداخت کنند.
به دلیل بالا بودن غیر قانونی اجاره مسکن در زاهدان حاشیه نشینی در این شهر روز به روز گسترده تر می شود که قطعا این امر خطرات و آسیب های اجتماعی زیادی را نیز درپی خواهد داشت.

**درد دل اجاره نشین ها از وضعیت آشفته و نابسامان این روزها
وقتی پای درد دل مستاجرانی می نشینیم که با هزینه های سنگین زندگی این روزها دست و پنجه نرم می کنند و مجبورند اجاره های سرسام آور را نیز پرداخت کنند دلت به درد می آید و می گویی ای کاش نهادی برای رسیدگی به این وضعیت قدم پیش می گذاشت و باری از دوش هموطنانمان برمی داشت.
یکی از این اجاره نشین های زاهدانی گفت: 20 سال است که مستاجر هستم و با وجود 3 فرزند هنوز نتوانسته ام اقدامی برای خرید خانه انجام دهم.
وی که خود را محمد محمدیان معرفی کرد افزود: با دنیایی مشکل و قرض توانستم خانه ای با 50 میلیون تومان پول پیش و اجاره ماهانه یک میلیون و 600هزار تومان تهیه کنم که با این وضعیت گرانی و تورم کم کم به فکر چادرزدن افتاده ام.
وی اظهار داشت: برای دریافت تسهیلات مسکن نیز یکبار مراجعه کردم که باوجود سود بالا و وثیقه های سنگین قید خرید خانه را زدم.
مستاجر دیگری که خود را حمید ریگی معرفی کرد گفت: سال 85 ازدواج کردم و از همان ابتدا اجاره نشین بودم و درحال حاضر باوجود سه فرزند و قیمت های بالای مسکن با مشکلات زیادی رو به رو شده ام.
وی افزود: بعد از چندین ماه گشتن به دنبال خانه به زور توانستم منزلی با اجاره ماهانه یک و نیم میلیون تومان پیدا کنم که با توجه به هزینه های بالای زندگی فشار زیادی را به خانواده ام تحمیل کرده است.
مستاجر دیگری بیان کرد: چهار سال است که اجاره نشینم و بعد از مدت زیادی جستجو خانه ای با مبلغ ماهانه 800 هزار تومان اجاره کردم که آن هم بعد از اتمام یکساله قرارداد صاحبخانه به یکباره مبلغ اجاره را به یک میلیون و 500 هزار تومان افزایش داد و وقتی مخالفت کردم به راحتی گفت اگر این شرایط را دوست ندارید خانه را تخلیه کنید.
اسما سرگزی گفت: متاسفانه هیچ نظارتی در بازار مسکن وجود ندارد درحالی که لازم است این بازار نیز مانند سایر بازارها تحت کنترل قرار گیرد تا سوداگری در آن به حداقل برسد.

**اجاره از سال پیش تاکنون حداقل 30 تا 40 درصد افزایش داشته است
این موضوع را یکی از بنگاه دارانی گفت که خود نیز از این وضعیت آشفته بازار مسکن شاکی بود و در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: متاسفانه این روزها نظارت خاصی در این بازار صورت نمی گیرد و مالکان؛ خود اجاره های نجومی و غیر قانونی را تعیین می کنند.
مهدی خواجه افزود: بهای اجاره خانه با توجه به شرایط کنونی و رکود بازار افزایش یافته و این درحالیست که تمایل صاحبخانه ها به دریافت رهن کامل به شدت کاهش یافته است و دلیل دریافت ودیعه ای که به عنوان پول پیش دریافت می شود را عدم اعتماد به مستاجر یا نیاز مالی عنوان می کنند.
وی ادامه داد: این مبالغ بالا در حالی اعمال می شود که قیمت اجاره و فروش مسکن نسبت به متراژ خانه و امکانات بسیار بیشتر است.
خواجه در خصوص اقدامات دولت در زمینه بازار مسکن نیز گفت: تسهیلاتی که دولت برای رونق بازار مسکن پرداخت می کند تاثیر زیادی برای خروج این بازار از رکود نداشته است.
بنگاه دار دیگری با بیان اینکه در زاهدان حدود 10 درصد آپارتمان ها و منازل خالی از سکنه است، به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: نرخ کرایه به دلیل افزایش قیمت مصالح ساختمانی نسبت به سال گذشته بسیار افزایش داشته و زمانی که مستاجران قیمت های بالای اجاره را می شنوند ترجیح می دهند در حاشیه شهر دنبال خانه با حداقل امکانات بگردند.
حسین پریدخت با بیان اینکه بنگاه داران هیچگونه دخالتی در افزایش قیمت ها ندارند، افزود: مالکان خود کرایه و رهن را به دلخواه تعیین می کنند و هیچ ارگانی در این زمینه نظارت ندارد.

**افزایش 50 تا 100 درصدی قیمت مسکن از اول سال تاکنون
رئیس اتحادیه املاک زاهدان نیز گفت: با توجه به اینکه تورم در کشور هرسال رو به افزایش است، اجاره بها نیز یکی از مواردی است که با افزایش سالانه مواجه می شود و متاسفانه سال 97 به دلیل تورم بیش از حد، به سال بحران اقتصادی نامگذاری شد.
محمدرضا رخشانی افزود: قیمت مسکن از اول سال تاکنون در مناطق مختلف زاهدان بین 50 تا 100 درصد رشد داشته است که اجاره بها نیز به همان نسبت افزایش بیشتری نسبت به سال های قبل پیدا کرده و یکی از دلایل این امر براساس قوانین اقتصاد جهانی میزان عرضه و تقاضاست.
وی ادامه داد: هرچه تقاضا افزایش یابد عرضه کم می شود و برعکس؛ که این موضوع در ماه های شهریور و مهر بیشتر نمود پیدا می کند زیرا تقاضا جهت اجاره مسکن بسیار بیشتر از ماه های دیگر سال است و همین امر باعث می شود در مدت کوتاهی بیشترین افزایش قیمت را داشته باشیم.
رخشانی با اشاره به افزایش قیمت 30 تا 100 درصدی مصالح ساختمانی اظهار داشت: اجاره مسکن نسبت به سال گذشته بین 30 تا 50 درصد افزایش داشته زیرا زمانی که تورم بالا می رود ساخت و سازها کاهش می یابد و یکی از دلایل افزایش اجاره نیز همین موضوع است چرا که با کاهش ساخت و ساز قیمت ساختمان افزایش می یابد.
رئیس اتحادیه املاک زاهدان یکی از مواردی را که نقش بسزایی در کاهش اجاره بها داشته مسکن مهر و تعاونی های دولتی عنوان کرد و گفت: وقتی دولت عرضه را زیاد کند قیمت کاهش می یابد و طرح مهر یکی از بهترین طرح ها جهت افزایش عرضه مسکن بود اما این طرح به دلیل ساخت و ساز غیر تخصصی و نداشتن زیربنا مشکلات بسیار زیادی برای دولت و مردم به وجود آورد که تا سال های آینده نیز دامن گیر مردم خواهد بود.
وی با بیان اینکه در زاهدان تعداد خانه ها به نسبت جمعیت زیاد است، افزود: طرح مهر جوابگوی مردم این شهر بود اما 50 درصد آن توسط کسانی خریداری شده که در این شهر ساکن نیستند و فقط به دلیل سفرهای کوتاه مدت این خانه ها را خریداری کردند.
رخشانی با بیان اینکه 30 تا 40 درصد منازل این شهر اضافه و خالی از سکنه است، افزود: با توجه به تورم بی سابقه اجاره مسکن از اول سال 97 تاکنون اکثر افرادی که در مناطق بالای شهر سکونت داشتند به مناطق درجه 2 و کسانی که در مناطق درجه 2 ساکن بودند به مناطق حاشیه شهر مهاجرت کردند و بعضی از خانواده ها نیز به دلیل نبود خانه ای مناسب برای اجاره به صورت مشترک زندگی می کنند یعنی مجبورند به صورت نصفه از یک منزل مسکونی استفاده کنند.
وی گفت: مسکن با توجه به ارزش افزوده ای که دارد تنها وسیله ای است که می توان بدون هیچ دغدغه ای در آن سرمایه گذاری کرد و امنیت داشت به همین دلیل اکثر افرادی که در این زمینه سرمایه گذاری می کنند نیازمند نیستند بلکه افرادی هستند که می خواهند ارزش افزوده ملک داشته باشند که در همین زمینه ممکن است فردی در پنج شهر پنج خانه خالی داشته باشد فقط به این دلیل که ممکن است 10 روز برای تفریح به آنجا برود این در حالیست که ممکن است یک زوج جوان به دلیل نبودن خانه ای مناسب به حاشیه شهر یا روستاها عزیمت کنند.

**نقش سایت های بازاریابی مجازی در تورم مسکن
رئیس اتحادیه املاک زاهدان با بیان اینکه بالا رفتن قیمت مسکن هیچگونه ارتباطی به بنگاه های املاک ندارد، اظهار داشت: اگر دولت طرحی را جهت تعدیل و تصویب اجاره ارائه دهد و کل نیاز مردم را براساس تحقیقات و بررسی ها بسنجد و بعد زیربنا و بستر را برای ساخت مسکن فراهم کند بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
وی گفت: بیشترین مشکلات در افزایش قیمت ها را سایت هایی مانند دیوار و شیپور به وجود می آورند زیرا در این سایت ها قیمت ها کاملا بدون کارشناسی انجام می شود و این امر نیز مشکلاتی را به وجود می آورد که تا حدودی باعث تورم می شود.
وی افزود: اگر همه مردم برای رفع و حل معضلات جامعه قوانین اسلام را رعایت کنند و دست به دست هم دهند بسیاری از مشکلات مادی ،معنوی و سیاسی در جامعه حل خواهد شد زیرا یکی از مشکلاتی که به وجود آمده عدم تعادل اقتصادی افراد است که این امر باعث ایجاد تورم و شکاف طبقاتی بین اقشار مختلف مردم شده است.

** مسکن مهر در تعادل بازار بی تاثیر نبود
معاون تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی سیستان و بلوچستان اظهار داشت: از مجموع 185 تعاونی مسکن در این استان 120 تعاونی در قالب مسکن مهر با مجموع ساخت 11 هزار و 200 واحد مسکونی وجود دارد.
الله نظر شه بخش افزود: 104 تعاونی مسکن مهر در شهرهای بالای 25 هزار نفر سیستان و بلوچستان وجود دارند که 9 هزار و 600 واحد را در این شهرها ساخته اند.
وی ادامه داد: 16 تعاونی با مجموع ساخت هزار و 600 واحد مسکونی نیز در شهرهای زیر 25 هزار نفر سیستان و بلوچستان فعال هستند.
معاون تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: از مجموع 120 تعاونی مذکور که در طرح مسکن مهر فعالیت دارند 113 تعاونی به هدف مورد نظرخود رسیده اند و حدود 11 هزار واحد مسکونی را در قالب اجاره 99 ساله و خودمالک تحویل اعضای تعاونی ها داده اند.
شه بخش خاطر نشان کرد: از طرفی هفت تعاونی مسکن مشکل دار نیز در شهرهای زاهدان، چابهار و ایرانشهر وجود دارد که به دلیل کمبود نقدینگی، واگذار نشدن زمین در موعد مقرر، افزایش سطح قیمت مصالح ساختمانی، بدهی اعضا به تعاونی ها هم اینک غیرفعال هستند.
وی تصریح کرد: حدود 400 واحد مسکونی تاکنون باقیمانده است که مقرر شده با حل مشکل این تعاونی ها تا پایان سالجاری این واحدها نیز به اعضا تحویل داده شود.
شه بخش درباره تاثیر فعالیت های تعاونی مسکن در ساخت و ساز و تعادل بازار اظهار داشت: با توجه به اینکه در طرح مسکن مهر دولت زمین را به صورت 99 ساله و در قالب اجاره بلند مدت به متقاضیان واگذار کرد، قیمت زمین از سبد هزینه های خانوارها حذف شد.
معاون تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی سیستان و بلوچستان ادامه داد: از طرفی تسهیلات ارزان قیمت بانکی در اختیار این خانواده ها قرار گرفت و سبب کاهش قیمت تمام شده واحدهای مسکونی و همچنین اجاره بها شد به نحوی که اقشار متوسط و کم درآمد جامعه موفق به دریافت چنین واحدهایی شدند.
وی خاطر نشان کرد: اهداف مورد نظر در این طرح محقق شد و به نظر بنده تاثیر خود را در بازار خرید و فروش و حتی اجاره مسکن گذاشته است.
اگرچه به گفته شه بخش اهداف مورد نظر در طرح مسکن مهر تا حدودی محقق شد و بسیاری از افراد جامعه توانستند صاحب مسکن شوند اما از آنجایی که نظارتی بر ادامه روند خرید و فروش این واحدهای مسکونی وجود نداشت، مالکان مسکن مهر نیز همزمان با آشفتگی بازار قیمت و اجاره منازل خود را بی رویه افزایش دادند و قیمت ها تا جایی افزایش پیدا کرده که با کیفیت و امکانات موجود در این مناطق هماهنگی ندارد.
بنابراین در سایه نبود نظارت حتی اگر بی نقص ترین طرح ها هم برای سامان دهی بازار مسکن اجرایی شود در نهایت با شکست مواجه خواهد شد.